Tomasz Owsianko

Od 90 lat Otwock korzysta z elektryczności

Dawna siedziba RE w Otwocku

Budowa elektrowni na terenie nie będącego wówczas jeszcze miastem Otwocka była bardzo poważną inwestycją. Zakład taki istniał tu już od 1911 roku. Wybudowany został przez Abrama Apta i Mendla Binsztoka. Jako że Otwock nie miał jeszcze wówczas praw miejskich, decyzję budowy podjęto w uchwale zebrania wiejskiego wsi Wille Otwockie, a także na mocy zezwolenia generalnego gubernatora warszawskiego. Jednakże w 1919 roku budynek doszczętnie spłonął i uległ całkowitej dewastacji. W związku z tym, już 12 lipca 1919 r. rada miejska podjęła decyzję o odbudowie elektrowni. Budowę ukończono w 1921 roku, a nowy obiekt oddano do eksploatacji 1 listopada tegoż roku, po rocznym okresie budowy. W czasie pomiędzy spaleniem się elektrowni a wybudowaniem nowej, miasto korzystało z prowizorycznie odbudowanej siłowni. Była ona własnością spółki akcyjnej, w której skład wchodzili: Mendel Binsztok, Abram Apt oraz Juliusz Alter.

Transport posterunku energetycznego w  Otwocku (motocykl "Sokół") 1947 r.

Fundusze na budowę elektrowni pochodziły z pożyczki, która ściągana była przymusowo od wszystkich właścicieli nieruchomości oraz z pożyczki zaciągniętej w Banku Komunalnym w Warszawie. Budowę elektrowni prowadzono systemem gospodarczym - maszyny zakupiono w Fabryce Maszyn i Wagonów J. Weitzer w austriackim Grazu. Dynamomaszyny sprowadzono z krakowskiej fabryki „Elin”. Agregaty prądotwórcze napędzane były silnikiem Diesla - ich ilość w fabryce rosła wraz z liczbą abonentów. W roku 1936 rozpoczęto rozbudowę elektrowni, a już dwa lata później przebudowano sieć z prądu stałego na prąd zmienny. W dniu 15 czerwca 1938 r. uruchomiono podstację transformatorową 35/6 kV, przez którą zaczęto pobierać energię elektryczną od Polskich Kolei Państwowych. Całkowitą przebudowę sieci energetycznej w Otwocku ukończono 3 grudnia 1938 roku. 1 grudnia 1944 roku przekazano elektrownię miejską w Otwocku we władanie Państwowego Zarządu Elektrowni Okręgu Warszawskiego.

Budynek elektrowni w Otwocku, koniec lat rzydziestych.

Z historią elektryfikacji Otwocka ściśle powiązana jest historia Otwockiego Rejonu Energetycznego. Jego korzenie także sięgają roku 1911 i związane są z powstaniem siedmiu małych elektrowni wzdłuż linii otwockiej (pas uzdrowiskowy Falenica-Świder-Otwock). Spośród nich do najważniejszych należały dwie elektrownie miejskie w Falenicy i Otwocku, zbudowane w latach dwudziestych. Formalnie Rejon Energetyczny nr 3 w Otwocku powstał dopiero 1 stycznia 1967 roku. Zakład energetyczny Warszawa-Teren jest jednym z najmniejszych, jeśli chodzi o powierzchnię (450 km2). Swoim obszarem działania obejmuje miasta: Otwock, Karczew, Józefów, Sulejówek i Wesołą oraz gminy: Karczew, Celestynów, Wiązowna, Halinów i część gminy Osieck. Pomimo niewielkiej powierzchni Rejonu Energetycznego nr 3 należy zauważyć, że jest on równocześnie bardzo zagęszczony jeśli chodzi o liczbę odbiorców. Posiada jeden posterunek energetyczny w Starej Miłosnej. Rejon ten może poszczycić się wcale niemałą liczbą odbiorców - jest ich ponad 57 tysięcy.

Atutem krajobrazowym Rejonu Energetycznego nr 3 jest jego położenie geograficzne. Leży on na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. To, co z punktu widzenia krajobrazu wygląda pięknie nie musi jednak służyć odbiorcom energii elektrycznej. W dziewięćdziesięciu procentach teren ów jest zalesiony. W związku z tym, że technologia wykonawstwa przez wiele lat jakością nie grzeszyła, „miasto-ogród” czyli Otwock, coraz dotkliwiej odczuwa złe skutki tego stanu rzeczy. Przewody gołe, nieizolowane stosowane są jeszcze na dość powszechną skalę. Sprawia to, że każde najmniejsze drzewo jest dla rejonu potencjalnym zagrożeniem. Przy niewielkim nawet wietrze następują zwarcia, awarie, przerwy w dostawie energii elektrycznej - i co związane z tym - pogłębiające się straty finansowe. Przynoszą je też problemy związane z nielegalnym poborem energii elektrycznej. Natomiast jednym z najważniejszych osiągnięć, jakimi może się poszczycić Rejon Energetyczny nr 3, jest niedawna przebudowa budynku firmy. Został on wyremontowany, a ponadto dobudowano nowe skrzydło oraz niezbędne pomieszczenia. Siedziba ta mieści się przy ulicy Warszawskiej 27.

Dyrektorem Rejonu Energetycznego nr 3 w Otwocku jest mgr inż. Jerzy Sokół. Do pracy przyszedł po V roku studiów. W 1957 roku podczas elektryfikacji sieci Jaźwiny-Augustówka brał udział w wytyczaniu linii 15 kV. Elektrykiem jest z zamiłowania. Warto podkreślić, że co czwarty pracownik Rejonu Energetycznego Otwock to kobieta.

Powyższy artykuł napisano w oparciu o materiały Rejonu Energetycznego nr 3 w Otwocku.